Brieven aan Andalusië

De speciale vorm die Stef Biemans koos voor Brieven aan Andalusië geeft zijn zesdelige reeks meer diepgang dan de gebruikelijke reisserie. De dichter onder de Nederlandse reisverslaggevers is met zijn gezin uit Nicaragua gevlucht naar het Zuid-Spaans dorp Utrera.

Ter inburgering schrijft de VPRO-programmamaker brieven aan zijn streekgenoten, die hun antwoorden voor de camera zelf voorlezen. Op het moment dat de Andalusiërs dit doen, komt er een glans over hun gezicht. Ze worden gehóórd, en ze zijn bereid hun hart te openen voor de nieuwe bewoner. “Een brief heeft iets ontwapenends”, begreep Biemans.

Zo leer je in de eerste plaats Andalusië kennen – aantrekkelijk maar arm, hier wonderschoon in beeld gebracht. Maar je krijgt ook van alles mee over de onderdrukking in het land dat de Biemans heeft achterlaten, Nicaragua. En, het belangrijkste: je leert wat het betekent om vluchteling te zijn. Dat je migranten in soorten en maten hebt, ziet Biemans, die als Nederlandse journalist een migrant de luxe is. Een positie die hem nu de mogelijkheid geeft om minder fortuinlijke migranten te portretteren.

Daartoe behoren vooral ook Biemans eigen vrouw en kinderen. Zij lijden hevig onder het verlaten van Nicaragua. Biemans vrouw Audrey is chirurg, maar in Spanje mag ze nog niet eens een pleister plakken. Gaandeweg wordt Audrey, wier gevoelens van verlies, agitatie, heimwee en schuldgevoel dicht aan de oppervlakte liggen, de hoofdpersoon van de serie.

Naast haar blijft Biemans toch altijd de beschouwende, ietwat slungelige Nederlander, die van alles niet begrijpt – om te beginnen Audreys diepe gevoelens voor God en vaderland. De gedwongen landverhuizing zet hun huwelijk op scherp, zodat Brieven ut Andalusië ook een verhaal is over liefde en onthechting – vol schitterende scènes uit een huwelijk, waarin Biemans de grote verschillen tussen hem en zijn vrouw scherp en openhartig neerzet.

Het is deze persoonlijke benadering, de inventieve brievenvorm, en de verliefde beelden van Zuid-Spanje die Brieven aan Andalusië tot zo’n bijzonder ervaring maken.