De Joodse Raad (EO), de historische dramaserie van regisseur Paula van der Oest, naar een scenario van Roos Ouwehand en Paul-Jan Nelissen, heeft dit jaar de Zilveren Nipkowschijf gewonnen. Juryvoorzitter Renate van der Bas overhandigde de prijs aan de acteurs Claire Bender, Pierre Bokma, regisseur Paula van der Oest en de rest van het team. B&B Vol Liefde seizoen 3 (RTL4) kreeg een Speciale Vermelding.

De Concertzender won de Zilveren Reissmicrofoon. Deze werd door Vincent Bijlo overhandigd aan Sem de Jongh. De Ere Zilveren Reissmicrofoon gaat naar de Top 2000 (NPO Radio 2). De 3FM-deejay Wijnand Speelman ontving een Speciale Vermelding voor zijn interview met ALS-patiënt Anjo Snijders op de laatste dag van diens leven, vlak voor zijn euthanasie.

Uit het juryrapport:

De Joodse Raad (EO)
Soms komt er een dramaserie langs die een historisch onderwerp kan maken of breken. De Joodse Raad (EO) is er zo één. De serie laat zien dat in de Tweede Wereldoorlog zowel gehoorzaamheid als verzet tot duivelse dilemma’s leidden. In een subtiel en genuanceerd script, waaraan schrijver Roos Ouwehand vijf jaar werkte, neemt zij de kijker stapsgewijs mee in de gecompliceerde dilemma’s van raadsvoorzitter David Cohen (Pierre Bokma). Zijn beleid van ‘vertragen en meebewegen met de bezetter om erger te voorkomen’ leek een verstandige aanpak. Maar achteraf kun je stellen dat het precieze administratieve werk van de Joodse Raad de bezetter juist in de kaart heeft gespeeld bij de deportatie van meer dan honderdduizend Joden naar de vernietigingskampen.

Initiatiefnemer van de serie, de vasthoudende journalist Hans Knoop (De zaak Menten) wijst graag op het standsverschil bij de mensen die de Raad trachtte te sparen: de hoogleraren veel vaker dan de werklui. Maar Ouwehand en regisseur Paula van der Oest kozen niet voor de beschuldigende vinger, en dat toont lef en verbeeldingskracht. Het perspectief is de onwetendheid en het ongeloof uit het begin, die uitmonden in het verbijsterende besef overgeleverd te zijn geweest aan een gruwelijk, cynisch en bloeddorstig systeem van terreur.

De Concertzender
De Concertzender, veertig jaar tegen de verdrukking in: van een lokaal station met Fine Music tot een muzikale goudmijn met 24 themakanalen. Weinig woorden, veel muziek. Dat was het uitgangspunt van de nieuwe lokale Amsterdamse zender voor serieuze muziek opgericht in 1982 door IJsbrekerdirecteur Jan Wolff (1941-2012) en filmproducent en schrijver P. Hans Frankfurther (1932-1996). De oprichters wilden de muziekgenres laten horen die bij de publieke omroep niet of te weinig aan bod kwamen. Daar had de luisteraar recht op, vonden ze.

In eerste instantie was De Concertzender alleen in Amsterdam via de kabel te horen. In 2024 is de zender wereldwijd via internet te ontvangen. Het bestaan van de zender heeft talloze keren aan een zijden draadje gehangen en is in de loop der tijd door vele partijen gefinancierd, van NOS en VPRO tot Veronica aan toe.

Jury Zilveren Nipkowschijf
De jury van de Zilveren Nipkowschijf bestaat sinds 1961 en wordt samengesteld uit televisiecritici en mediajournalisten. Dit jaar hebben zitting: Renate van der Bas (voorzitter) en Maaike Bos (beiden Trouw), Amber Wiznitzer en Wilfred Takken (NRC), Dennis Jansen en Angela de Jong (Algemeen Dagblad), Bernice Breure en Daphne van Rossum (De Telegraaf), Yasmina Aboutaleb en Arno Haijtema (De Volkskrant), Stefan Raatgever (Het Parool), Walter van der Kooi (De Groene Amsterdammer) en Ron Vergouwen (freelance mediajournalist bij o.a. NPO Radio 1).

Jury Zilveren Reissmicrofoon 2024
Vincent Bijlo (Radiorecensent NRC) is de voorzitter van de jury van de Zilveren Reissmicrofoon 2024 die naast hem bestaat uit Edwin Wendt (freelance mediajournalist), Frederique de Jong (presentator en podcaster Follow the Money), Miranda van Holland (radiomaker), Paul van der Lugt (oud-directeur RTV Utrecht), Roeland van Zeijst (radiospecialist Broadcast Magazine) en Rutger Boxhoorn (radiodocent Hogeschool InHolland).

Sponsors
De activiteiten van de overkoepelende Stichting Nipkow zijn mogelijk dankzij financiële en
organisatorische steun van stichting VEVAM Fonds, Lira Fonds, Beeld & Geluid, NLZiet en Het
Ketelhuis en Westergas.

Beeld & Geluid eert de winnaar van de Ere Zilveren Reissmicrofoon later dit jaar met een portret in zijn Wall of Fame. In deze immense wand worden winnaars uit verleden en heden door kunstenaar Jaap Drupsteen in glas vereeuwigd.

De Concertzender, de podcast Mina & Mevrouw (VPRO) en radioprogramma De Zelfmoordshow (Kink): dit zijn de drie nominaties voor radioprijs de Zilveren Reissmicrofoon 2024. Dat maakte juryvoorzitter Vincent Bijlo woensdag 22 mei bekend op NPO Radio 1. Een Ere Zilveren Reissmicrofoon is toegekend aan de Top 2000. Een Speciale Vermelding gaat naar het interview van 3FM-deejay Wijnand Speelman met ALS-patiënt Anjo vlak voor zijn euthanasie. De uitreiking van de prijzen en de bekendmaking van de winnaar van de Zilveren Reissmicrofoon  is op 13 juni in Amsterdam, tezamen met de uitreiking van de Zilveren Npkowschijf voor tv-programma’s.

Ere Zilveren Reissmicrofoon 2024

De jury moest zich al een aantal jaren bedwingen, maar aansluitend op het vijfentwintigjarig jubileum kan de Ere Zilveren Reissmicrofoon alleen maar naar de Top 2000 van NPO Radio 2 gaan. Dit ooit door oud-stationschef Kees Toering in een koortsdroom ontvangen radioconcept is uitgegroeid van een moeizaam bevochten eenweeksvlieg tot hét culturele audio-evenement. De jubileumeditie scoorde eind 2023 een marktaandeel van ruim 41 procent; zoiets komt al decennia niet meer voor in Nederland.

De publieke muziekmarathon is ons nationale eindejaarsgevoel geworden en toont zich zo een uitmuntend voorbeeld van de kracht van radio als langzaam werkend medium: de lijst der lijsten wérd zo’n ongekend succes dankzij het zorgvuldig opbouwen en uitbreiden van de uitzendingen en allerlei passende nevenproducten. Een apart compliment maakt de jury aan Bart Arens en zijn legendarische openings-mash-ups. De Top 2000 wint de harten van de jury als een puur muziekradioprogramma van gedreven makers voor én achter de schermen, met een groot talent voor sfeervolle inbedding en minutieuze timing. En die makers staan bij iedere nieuwe editie op de schouders van reuzen.

Genomineerden Zilveren Reissmicrofoon 2024

De Concertzender

Ruim vier decennia tegen de verdrukking in. Begonnen in 1982 als publieke lokale radiozender in Amsterdam, daarna landelijk actief vanaf medio jaren negentig. Terwijl elders in het medialandschap dito omroepen en themazenders verdwenen, bleef de Concertzender zich sterk maken voor een breed palet aan muziekstijlen, van klassiek tot wereldmuziek tot jazz en pop – alles ver buiten de gebaande paden. Sinds 2009 is de Concertzender weer een lokale omroep in Amsterdam, draaiend op vrijwilligers, maar met een trouwe schare luisteraars door heel Nederland. Juist omdat de Concertzender zoveel moois laat horen waar andere media – publiek of commercieel – geen ruimte aan bieden, is en blijft de Concertzender van groot cultureel belang.

Mina & Mevrouw (podcast Maartje Duin)

Een podcastserie voor OVT (VPRO) op NPO Radio 1. De negendelige documentaireserie Mina & Mevrouw is een prachtige vertelling van een Zeeuwse familiegeschiedenis, met als grote thema’s: klassenverschillen, vrouw zijn en onafhankelijkheid. Maartje Duin vertelt het verhaal van haar overgrootmoeder, gravin op een kasteel bij Middelburg, en Mina, haar inwonende dienstbode. In haar zorgvuldige zoektocht legt Maartje contact met Mina’s familie en ontsluit ze de dagboeken van haar overgrootmoeder, die bijna honderd jaar werd. Deze podcast beschrijft op prachtige wijze een leven lang ongemak in de relatie van een gravin en haar dienstbode en hoe de volgende generaties daarop terugkijken.

De Zelfmoordshow (radioprogramma Kink)

In deze eenmalige uitzending maakt presentator Tim op het Broek een onderwerp bespreekbaar waarop in het dagelijks leven veel taboe rust. De link met een aantal artiesten die hun leven beëindigden maakt de muziekzender hiervoor een passende omgeving. Op een verantwoorde manier, zonder te voorzichtig met het onderwerp om te gaan, wordt maatschappelijke betrokkenheid getoond. Emotionele verhalen worden afgewisseld met informatie over Zelfmoordpreventie-hulplijn 113. De maatschappelijke en persoonlijke betrokkenheid is voelbaar bij Tim en past ook bij KINK als zender: ruw, maar oprecht. De titel doet denken aan de Donorshow, het is opvallend en zet aan tot aandacht.

Speciale vermelding Zilveren Reissmicrofoon 2024

Interview van 3FM-deejay Wijnand Speelman met ALS-patiënt Anjo op de laatste dag van zijn leven

Tijdens 3FM Serious Request leerde we de 42-jarige ALS-patiënt Anjo Snijders kennen als bevlogen actievoerder voor Stichting ALS Nederland. Luisteraars waren getuige van de bijzondere vriendschap die tussen 3FM-dj Wijnand Speelman en Anjo ontstond. Toen enkele maanden later de situatie van Anjo verder verslechterde en hij besloot tot euthanasie, sprak Anjo op zijn laatste dag met Wijnand live op 3FM. De jury is onder de indruk van dit bijzondere en integere gesprek vol pieken en dalen, en vol mooie momenten en mooie herinneringen. Anjo had de door hem gezochte rust gevonden en de moed om zijn levenseinde onder ogen te komen. Het verdriet en de worsteling van Wijnand, de ruimte voor emoties en de wijze waarop deze twee mannen met elkaar in gesprek zijn gegaan, maken dit interview tot een onvergetelijk, zeer bijzonder radiomoment.

Jury Zilveren Reissmicrofoon 2024

Vincent Bijlo (Radiorecensent NRC) is de voorzitter van de jury van de Zilveren Reissmicrofoon, die naast hem bestaat uit Edwin Wendt (freelance mediajournalist), Frederique de Jong (presentator en podcaster Follow the Money), Miranda van Holland (radiomaker), Paul van der Lugt (oud-directeur RTV Utrecht), Roeland van Zeijst (radiospecialist Broadcast Magazine) en Rutger Boxhoorn (radiodocent Hogeschool InHolland).

De activiteiten van de overkoepelende Stichting Nipkow zijn mogelijk dankzij financiële en organisatorische steun van stichting VEVAM Fonds, Lira Fonds, Beeld & Geluid, NLZiet en Het Ketelhuis Westergasfabriek.

Beeld & Geluid eert de winnaar van de Ere Zilveren Reissmicrofoon later dit jaar met een portret in zijn Wall of Fame. In deze immense wand worden winnaars uit verleden en heden door kunstenaar Jaap Drupsteen in glas vereeuwigd.

De jury van de Zilveren Nipkowschijf heeft de genomineerde tv-programma’s van 2024  bekendgemaakt. De dramaserie Bodem van Eva Crutzen maakt kans op de tv-prijs, samen met de documentaireserie De Afhaalchinees van Kelly-Qian van Binsbergen, en de historische dramaserie De Joodse Raad (EO) van Paula van der Oest en Roos Ouwehand. Een speciale vermelding gaat naar het zomerseizoen 2023 van  B&B Vol Liefde. De winnaar wordt op donderdag 13 juni bekend gemaakt in Het Ketelhuis in Amsterdam.

Nominaties Zilveren Nipkowschijf 2024:

Bodem (BNNVARA)

Met Bodem leverde Eva Crutzen een overdonderende prestatie. Ze schreef en regisseerde de serie en speelde de hoofdrol op aanstekelijke en ontroerende wijze. Bodem biedt behalve een blik
op een hedonistisch dertigersbestaan vooral een fraai gedoseerd verhaal over de gevolgen van rouw. Met innovatieve vormgeving bleek Bodem een ontzettend knap geconstrueerde en vaak erg geestige dramaserie.

De Afhaalchinees (Omroep Zwart)

Kelly-Qian van Binsbergen debuteerde dit seizoen met een documentaireserie over adoptie die zowel schokkend als hilarisch is, zeer persoonlijk als informatief en nieuwswaardig. Bovenal verrast ze door de speelse, vernieuwende vorm, met aan online video ontleende stijlmiddelen als de springerige montage en het gebruik van animatie. Met moed en lef behandelt zij het leed van geadopteerden en de structurele misstanden van internationale adoptie. Actueel is de serie ook: in april stemde de Tweede Kamer voor het geleidelijk afschaffen van adoptie uit andere landen.

De Joodse Raad (EO)

De Joodse Raad (EO) van regisseur Paula van der Oest is een monumentale dramaserie over de Shoah. Het subtiele script van Roos Ouwehand (Oogappels) neemt de kijker stapsgewijs mee in de gecompliceerde keuzes van Raadsvoorzitter David Cohen (Pierre Bokma), wiens beleid van ‘vertragen en meebewegen met de bezetter om erger te voorkomen’ ook uit goede bedoelingen voortkwam. Het ambigue spel van Pierre Bokma gaat door merg en been. Tegenover hem staat zijn daadkrachtige dochter Virrie (kordaat gespeeld door Claire Bender) die even geloofwaardig tegenovergestelde keuzes maakt. Het zijn juist de gewone mensen en hun dagelijkse dilemma’s die centraal staan, niet de oorlogshandelingen. Een serie die discussie losmaakt over een ongemakkelijk hoofdstuk in de geschiedenis.

 Speciale vermelding Zilveren Nipkowschijf 2024

De jury van de Zilveren Nipkowschijf kent de Speciale Vermelding 2024 toe aan B&B Vol Liefde, uitgezonden op RTL4.  Na twee al behoorlijk succesvolle seizoenen, hebben de makers zichzelf met het derde seizoen (zomer 2023) overtroffen. De Nipkowjury beloont niet vaak reality-programma’s, maar de makers hebben met een nagenoeg perfecte en snelle mix van bestaande reality-formats (zoals Boer Zoekt Vrouw en Ik Vertrek) een nieuwe standaard voor het hele genre neergezet. Daarbij komt de bijzondere casting van kandidaten, de snelle en sfeervolle montage én de onovertroffen voice-over van Jeroen Kijk in de Vegte. Het plezier dat de makers moeten hebben gehad bij het maken van dit programma spatte van het scherm.

De Jury

De jury van de Zilveren Nipkowschijf bestaat sinds 1961 en wordt samengesteld uit televisiecritici en mediajournalisten. Dit jaar hebben zitting: Renate van der Bas (voorzitter) en Maaike Bos (beiden Trouw), Amber Wiznitzer en Wilfred Takken (NRC), Dennis Jansen en Angela de Jong (Algemeen Dagblad), Bernice Breure en Daphne van Rossum (De Telegraaf), Yasmina Aboutaleb en Arno Haijtema (De Volkskrant), Stefan Raatgever (Het Parool), Walter van der Kooi (De Groene Amsterdammer) en Ron Vergouwen (freelance mediajournalist bij o.a. NPO Radio 1).

Vanuit de Stichting Nipkow wordt ook de Zilveren Reissmicrofoon georganiseerd. De nominaties voor deze audioprijs worden volgende week woensdag bekend gemaakt.

De activiteiten van de overkoepelende Stichting Nipkow zijn mogelijk dankzij financiële en organisatorische steun van stichting VEVAM Fonds, Lira Fonds, Beeld & Geluid, NLZiet en Het Ketelhuis en Westergasfabriek.