De onbekende kinderen van Kamp Westerbork

Genomineerd
Zilveren Reissmicrofoon 2022

De onbekende kinderen van Kamp Westerbork

Het is een verbijsterend verhaal: een groep van 51 Joodse kinderen die, op één na, als wees de Tweede Wereldoorlog en een reeks concentratiekampen wisten te overleven. Waarom werden zij, niet  zoals veel andere kinderen, door de Duitsers niet naar de gaskamers gestuurd? Wat kunnen ze zich nog herinneren van die tijd, waarin ze, zonder ouders of begeleiders, werden gedeporteerd en hoe is het ze na de oorlog vergaan?

Rob Trip maakte samen met zijn NOS-team van deze verbijsterende onbekende geschiedenis een gedegen, diepgaande maar ook relatief compacte documentairereeks. De combinatie van scherp onderzoek, indringende vormgeving en effectief gesneden interviews met de overlevenden maakte diepe indruk op de jury.

Zelden gaf de immer onkreukbare Trip zoveel bloot van zijn eigen emotionele betrokkenheid. Je hoort hem verbijsterd zijn als holocaustoverlevende Lous Steenhuis-Hoepelman zegt: ‘Wat ik me eigenlijk niet kan voorstellen is dat er Nederlandse politiemannen zijn geweest die naar dat adres in Amsterdam-West zijn gegaan, hebben aangebeld en mij hebben meegesleept. Ik was drie jaar. Daar staat mijn verstand bij stil. Hoe kan dat!’ Tijdens het luisteren val je van de ene verbazing in de andere.

Loek, die net iets ouder is dan Lous, kan zich flarden van een treinreis herinneren. Hij weet nog dat hij in Duitsland wilde dieren zag, in kooien. Toen hij na de oorlog werd herenigd met zijn familie geloofde niemand hem. Hij werd zelfs in een inrichting opgenomen om van zijn waandenkbeelden af te komen. Hij bleek, ontdekte men later, al die tijd gelijk te hebben gehad. De trein was voorbij een circus met leeuwen en tijgers gereden.

Alle verhalen, van de oorlog, die nooit meer uit de kinderen is gegaan, van het niet meer kunnen hechten, het nooit meer thuis voelen in eigen land zijn hartverscheurend. Het zijn verhalen van alle tijden. Ook in Afghanistan, Jemen en Oekraïne zijn kinderen het slachtoffer van oorlog. En daarom blijven de 51 onbekende kinderen van Kamp Westerbork vertellen wat het betekent om opgesloten en uitgesloten te worden om wie je bent.

Trip heeft na STAAKT, STAAKT, STAAKT! Weer een Tweede Wereldoorlogpodcast gemaakt die wat ons betreft kan worden toegevoegd aan de verplichte stof van het vak geschiedenis op de middelbare school.

De Nipkowschijf-uitreiking wordt mogelijk gemaakt door onze sponsors