Ere-Nipkowschijf voor Frans Bromet

De jury van de Zilveren Nipkowschijf 2017 heeft besloten een Ere-Nipkowschijf uit te reiken aan filmer/documentairemaker Frans Bromet, voor zijn gehele oeuvre.

Er gaat geen jaar voorbij zonder dat de parade van kandidaten voor de Zilveren Nipkowschijf een of meer titels van documentaires of series van Frans Bromet bevat. Je zou hem een van de aartsvaders van de observerende documentaire in Nederland kunnen noemen: wars van ensceneringen, mooifilmerij of andere artistieke foefjes. Frans filmt wat zijn cameraoog ziet en vanachter die camera stelt hij vragen, die vooral bedoeld zijn om helderheid te verkrijgen. Hoezo dan? Wat bedoelt u daar precies mee? En hoe moet dan nu verder? Die stem werd meer dan een handelsmerk, eerder een soort keurmerk van onafhankelijkheid, kritische zin en tegelijkertijd persoonlijke betrokkenheid.
Het familiebedrijf Bromet staat in Nederland niet alleen voor kwaliteit, maar ook voor een toon en een mentaliteit, die je zou kunnen omschrijven als no nonsense, anti-autoritair, op een eigenzinnige manier geëngageerd en onwrikbaar. De wereld wordt niet bekeken door een Hilversumse, Haagse of zelfs Amsterdamse bril, maar vanuit het standpunt van de republiek Ilpendam, waar gewone mensen de maat slaan en ambachtelijkheid de norm vormt.
Vanuit zijn jarenlange ervaring als beweeglijke cameraman, vroeger ook van grote speelfilms, van Frank en Eva tot Ciske de Rat, ontwikkelde Bromet een stijl en een oeuvre, dat op de een of andere manier nooit verzandt in routine of voorspelbaarheid, ook al herken je een Bromet-documentaire uit duizenden. Het grote publiek leerde hem kennen door de VPRO-serie ‘Buren’ (1991-99), die tot op de dag van vandaag veel navolgers kent. In diezelfde periode maakte hij deel uit van het team van ‘Veldpost’ (VPRO), waarin oude rotten werden gekoppeld aan jonge makers, die ook voor het eerst met superlichte cameraatjes aan de gang gingen. ‘Veldpost’ won in 1997 de Zilveren Nipkowschijf.
Die overdracht aan nieuwe generaties filmmakers is ook kenmerkend voor Frans Bromet. Hij richtte zowaar een eigen filmacademie op en een van zijn meest getalenteerde studenten, Stef Biemans, wisselt nog steeds videobrieven uit met zijn leermeester.
In het afgelopen televisieseizoen trokken twee films van Bromet in het bijzonder onze aandacht: ‘Muziek op de vlucht’ (VPRO), een documentaire musical over vluchtelingen en ‘De film die nooit afkwam’ (Joodse Redactie van de EO), waarin de regisseur opnieuw terugkeert naar een episode uit zijn eigen verleden en probeert alsnog wat losse eindjes aan elkaar te knopen. Het grootste deel van zijn werk maakt Bromet tegenwoordig voor KRO-NCRV, maar uiteraard hoort hij nergens helemaal bij.
Als de Nipkowjury twintig jaar geleden had besloten om de Ere Zilveren Nipkowschijf aan Frans Bromet toe te kennen, dan waren daar zeker toen al argumenten voor geweest.

Dat het nu pas gebeurt, is bijna iets om ons een beetje voor te schamen.